ERGASTİK MADDELER
✓ Protoplast içerisinde protoplastın metabolik olayları sonucunda meydana gelen maddelerdir.
ÖR: Karbonhidrat, yağ, protein, pigment, reçine...vs.
✓ Hücresel etkinlikle oluşurlar, ve bir anda ortadan kaybolurlar.
1. KARBONHİDRATLAR:
• Bitkide selüloz ve nişasta şeklinde depolanır. • Glikoz, fruktoz, sakkaroz, ve maltozdan oluşur.
2. PROTEİNLER:
• Protein vakuol içerisinde suyunu kaybederse katılaşarak alevran tanelerini oluşturur.
° Alevran Tanesi: Kepekli tane protein tanesidir. Protein vakuollerinin su kaybetmesi ile oluşan yapıya denir.
3. YAĞLAR:
• Bitki genellikle yedek besin depo eden tohum, meyve, kök ve gövde gibi organlarında bulunur.
ÖR: Pamuk tohumunda pamuk yağı elde edilebilir.
<> Eterik Yağlar: Uçucu ve esansiyel özelliği olan koku veren yağlardır. Tüm kokulu bitkilerde bulunur.
ÖR: Çiçekte, meyve ve kökte bulunabilir. Gülün yapraklarında bulunur. Yağ çıkarılır.
4. REÇİNE VE BALSAMLAR:
• Reçine: Coniferales takımındaki özel hücrelerde meydana gelen bir salgıdır. • Coniferales takımı iğne yapraklı ise reçine salgılar.
ÖR: Çamgiller iğne yapraklı.
• Balsamlar: Çiçeklere özgü bir salgı maddesidir.
ÖR: Angiosperm ise balsam salgılar.
• İkisi de ergastik madde olarak hücrede depo edilir, ve bitki yaralandığı taktirde yara bölgesini kapatmak için ortaya çıkarlar.
5. TANENLER:
• Bitkisel dokuları mikroorganizmalara karşı korurlar.
ÖR: Bir şey yediğimizde ağzımızda oluşan buruk tat tanenlerden meydana gelir. Sumak...
6. RENK PİGMENTLERİ:
• Boyar maddeler sınıfındadır. Bunlar; bitkinin kökünde, meyvesinde rastlanır.
ÖR: Türk kırmızısı
7. GLİKOZİTLER VE ALKALOİDLER:
• Bitkilerinin kendilerini koruması ya da böcekleri kendilerine çekmek için salgıladıkları maddelerdir.
• Glikozit yapısında salisin adı verilen bir glikozit vardır.
• Salisin söğüt ağacında bulunur. Aspirinin ana maddesi salisin asididir.
• Kahvede bulunan kafein bir alkolidtir. Uyarıcı etkisi vardır.
• Kinin ise ateş düşürücü olarak kullanılırmış. • Fakat sonradan zehirli olduğu anlaşıldığı için kullanımından vazgeçilmiştir.
8. ERGOSTİK MADDELER:
- Genellikle bitkisel hücrelerde metabolizma sonucu oluşuyor.
- Selülozdan ibarettir.
- Primer çeper
- Sekonder çeper
- Orta lamel
- Selüloz sadece bitkilere bulunur.
* Kristaller: Bitkisel hücrelerde metabolizma sonucu oluşan ve kullanılmayan bazı inorganik maddelerdir.
